Duurzaamheid als verdienmodel wordt ook voor landbouwbedrijven in Zuidwest-Nederland steeds meer een thema. Naast het exploiteren van windturbines, komt de laatste jaren nu ook het ontwikkelen van een zonnepark/weide als serieus groen alternatief aan de orde. Bij van Oers krijgen we dan ook steeds meer vragen als: “Met welke aspecten moet ik rekening houden bij het sluiten van een (optie)overeenkomst met een ontwikkelaar? Wat zijn de kansen en risico’s bij het zelf investeren in een zonnepark?” En natuurlijk “Wat zijn de fiscale aspecten bij mijn plannen?”
In deze bijdrage hopen wij u een eerste inzicht te geven in deze problematiek. Voor meer vragen kunt u altijd terecht bij een van onze energietransitie deskundigen.
Vergunning voor zonnepark
Voordat er een zonnepark kan worden gebouwd, zal er eerst een vergunning afgegeven moeten worden.
Op 4 april 2018 heeft de Raad van State zeer recent een belangrijke uitspraak gedaan. De Raad van State heeft geoordeeld dat het is toegestaan een zonnepark te bouwen op basis van een tijdelijke vergunning voor 10 jaar, al gaat een zonnepark in principe veel langer mee. De Raad oordeelde dat het echter wel na 10 jaar kan worden afgebroken en dat daarom de vergunning terecht was verleend.
Een tijdelijke vergunning kan veel gemakkelijker worden afgegeven dan een permanente vergunning. Kan op deze wijze nu makkelijk een vergunning worden verkregen voor een zonnepark? Dat is nog maar de vraag. Zo geeft Economische Zaken vanaf eind vorig jaar geen subsidie meer voor duurzame energie als de vergunning voor een kortere periode is afgegeven dan 15 jaar.
Maatschappelijk
De conflicten in het Midden-Oosten, de conflicten met Rusland, het klimaatverdrag en de aardbevingen in Groningen hebben in Nederland ervoor gezorgd dat langzamerhand voor iedereen duidelijk is dat het gebruik van fossiele brandstof drastisch omlaag moet en eindig is. De zonneparken hebben dus de wind mee.
Toch zien we ook weerstand ontstaan tegen de ongebreidelde groei van windmolenparken. Wordt het landschap niet te veel aangetast? Kan ons energienetwerk de pieken en dalen wel aan? Ook LTO Nederland toont zich geen voorstander van een snelle groei van zonneparken.
Volgens ons is de energietransitie een niet meer te stoppen trein. Er zal echter wel een natuurlijke rem komen op het ongebreideld realiseren van zonneparken op het platteland, zoals we al in Noord-Nederland hebben gezien.
Subsidies
Een belangrijke economische factor bij het realiseren van een zonnepark zijn de subsidies. Met name de rijkssubsidie voor duurzame energie (SDE+ subsidie). De SDE+ 2018 voor onder andere zon kent 2 openstellingsronden. De eerste ronde in het voorjaar is al afgesloten. In het najaar komt de volgende ronde (september/oktober). In de zomer maakt de minister het beschikbare budget en de voorwaarden bekend. Zie de site van RVO.nl (stimulering duurzame energie)
Zelf exploiteren of exploitatie door derden
Naast de bovenstaande rijkssubsidie voor duurzame energie vinden we in de Inkomsten-en/of Vennootschapsbelasting nog de mogelijkheden voor toepassing van de Energie-investeringsaftrek (EIA) en de Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA). Bij de investeringen die op de energielijst staan, geldt voor de EIA een aftrek van 54,4% (2018).
In de exploitatiebegroting die wij samen met u kunnen maken, zijn de bovenstaande subsidies al of niet via de belastingheffing verkregen een belangrijk aspect. Er zal gauw minimaal 9 hectare nodig zijn voor het met winst kunnen exploiteren van een zonnepark. Al is dat natuurlijk ook afhankelijk van andere zaken, zoals de afstand tot een elektriciteitsverdeelpunt.
Toch leert de ervaring dat de meeste agrarische ondernemers de exploitatie van een zonneweide aan derden overlaten. We zien daarbij twee hoofdvormen. Op de eerste plaats de verkoop van de grond aan derden. Maar meestal wordt er een opstalrecht voor de zonneparken gevestigd tegen een jaarlijkse vergoeding.
Voordat een opstalrecht wordt gevestigd, wordt er vaak een optieovereenkomst aangeboden waarbij de agrarisch ondernemer zich verbindt aan een ontwikkelaar voor het plaatsen van een zonnepark tegen een vaste jaarlijkse vergoeding als de ontwikkelaar een vergunning heeft gekregen en het zonnepark in bedrijf is genomen.
In het noorden zijn al de nodige zonneparken gerealiseerd. Zuidwest-Nederland is vanaf 2016-2017 als toekomstig gebied voor zonneparken ontdekt.
Verschillende klanten van ons, maar ook wijzelf, zijn de laatste tijd door diverse ontwikkelaars benaderd. Veelal worden er optieovereenkomsten aangeboden. Wat ons opvalt is dat de meeste optieovereenkomsten voor een aantal jaren worden gesloten, waarbij bij realisatie van het zonnepark de grondeigenaar een vooraf afgesproken jaarlijkse vergoeding ontvangt.
Voor de ontwikkelaars is het van belang in een gebied waar de kans aanwezig is dat er een of meer zonneparken eventueel gerealiseerd zouden kunnen worden, voor zoveel mogelijk hectaren optieovereenkomsten af te sluiten. Hoe groter de kans dat hierbij ook de landbouwgrond aanwezig is waar daadwerkelijk een vergunning voor een zonnepark kan worden verkregen. Het is ook een manier een goede (onderhandelings)positie te verwerven. Het sluiten van de optieovereenkomsten kost hen namelijk meestal niets en ze houden zo andere partijen buiten de deur.
Een van de zaken waar u als grondeigenaar op moet letten is dat u niet zonder meer voor een aantal jaren verplichtingen aangaat waar niets tegenover staat en waar u niet zomaar afstand van kunt doen.
Denk ook bij het vestigen van een opstalrecht aan zaken als het opruimen van de zonnepanelen en mogelijk schadelijke gevolgen van zonnepanelen voor bijvoorbeeld de landbouwgrond. Er zijn derhalve nogal wat juridische voetangels en klemmen aan de overeenkomsten verbonden. Wij adviseren u graag.
Fiscaal
Aan alles zitten natuurlijk ook fiscale gevolgen. Windmolens zijn al langer een bekend fenomeen in het Nederlandse landschap. De fiscale wet- en regelgeving met betrekking tot de windmolens heeft zich in de loop van de afgelopen jaren wel gevormd. Zie onder meer het besluit van staatssecretaris van Financiën van 28 januari 2011 over de ondergrond van de windturbines.
Deels kunnen we deze regelgeving ook gebruiken om de fiscale gevolgen voor de windparken in kaart te brengen. Al is bijvoorbeeld het besluit (deels goedkeuring) niet zonder meer van toepassing op de zonneparken. Onderstaande is dan ook een beschouwing op basis van de huidige kennis en regelgeving.
Zelf exploitatie van een zonnepark
Als een zonnepark wordt geëxploiteerd welke een zekere omvang heeft, gaan we ervan uit dat er sprake zal zijn van een onderneming. Of er sprake is van een afzonderlijke onderneming is moeilijker te beantwoorden. Een windturbine neemt een veel kleiner deel van de oppervlakte van een landbouwbedrijf in beslag dan bij een zonnepark het geval is. Het is dan ook niet duidelijk of dezelfde fiscale gevolgen als bij een windturbine op deze situatie van toepassing is.
Mocht er sprake zijn van een onttrekking van de landbouwgrond uit het landbouwbedrijf, zal het verschil tussen de waarde economisch verkeer (WEV) en de waarde economisch verkeer agrarische bestemming (WEVAB) belast zijn.
Ter beschikking stellen van grond aan een ontwikkelaar
Als de landbouwgrond in het verleden in het bedrijf is gebruikt, mag er bij het vestigen van een opstalrecht voor het zonnepark van uit worden gegaan dat de landbouwgrond minimaal keuzevermogen blijft en dus als ondernemingsvermogen aangemerkt moet/kan blijven.
Anders wordt het natuurlijk als door het vestigen van een opstalrecht het grootste deel van de landbouwgrond niet meer voor de eigenlijke landbouwactiviteiten kan worden gebruikt of wat overblijft niet meer als landbouwonderneming kan worden aangemerkt.
Als ter beschikking stelling vanuit privé (box 3) fiscaal aantrekkelijk lijkt, kan niet zonder meer de grond vanuit de landbouwonderneming naar privé worden overgebracht.
Landbouwvrijstelling
Mocht het zonnepark onderdeel van de landbouwonderneming blijven, zal gedurende de periode dat het zonnepark wordt geëxploiteerd, de landbouwvrijstelling over de waardeaangroei van de grond niet van toepassing zijn. De bekende “schapentruc” lijkt ons weinig kans van slagen hebben.
Andere fiscale aandachtspunten
In de kader van dit artikel is niet mogelijk om alle fiscale zaken uitputtend te behandelen. Maar een en ander heeft natuurlijk ook gevolgen voor o.a. de omzet- en overdrachtsbelasting. Denk ook aan de bedrijfsopvolgingsregeling (bor) in de schenk- en erfbelasting.
Rechtsvorm
Zowel als uzelf de exploitatie van de zonneparken voor u rekening neemt, dan wel bij ter beschikking stelling van de grond aan een ontwikkelaar kan het fiscaal aantrekkelijk zijn het zonnepark of het opstalrecht in een bv onder te brengen. De (on)mogelijkheden willen we graag met u doornemen.
Tot Slot
Het is in het kader van dit artikel onmogelijk alle aspecten van de zonneparken te behandelen. Het is zaak tijdig de juiste beslissingen te nemen. Ook fiscaal zijn er vaak veel meer mogelijkheden als niet tot het laatste moment wordt gewacht om keuzes te maken. Mocht u nog vragen hebben of meer willen weten wat voor u de (on)mogelijkheden zijn voor de exploitatie of de verhuur van een zonnepark kunt u altijd met een van onze adviseurs contact opnemen.
