Waar staan we? Een nulmeting voor aanvang van een actieplan
Veel ondernemers vragen zich af waar alle door de onderneming genomen acties in de afgelopen jaren toe hebben geleid. Welke waarde is opgebouwd? Welke risico’s kleven aan de onderneming of hoe robuust is de onderneming daadwerkelijk?
Een nulmeting in de vorm van een bedrijfsscan of waardebepaling geeft ondernemers inzicht in de huidige toestand van de onderneming. Dit maakt effecten, beleid en acties in de toekomst meetbaar. Daarnaast geeft een nulmeting antwoorden op wat er dient te gebeuren (vaststellen/bijstellen strategie en concreet actieplan) om de ondernemingsdoelen te bereiken.
Een nulmeting kan toezien op het doorlichten van diverse gebieden van de onderneming (waardebepaling, liquiditeitsprognoses, rendementscheck, kostprijsberekening en -systematiek, juridische en fiscale structuur, HRM, contractencheck, IT en cybersecurity). Regelmatig wordt er na een nulmeting een concreet actieplan opgesteld om de voorgaande zaken te optimaliseren.
Het koppelen van het kritisch onder de loep nemen van een onderneming met concrete acties ter verbetering van de onderneming maakt ondernemingen robuuster, waardoor ondernemingsrisico’s worden verlaagd. De ervaring leert ons dat wanneer de ondernemer de organisatie (management of personeel) ‘meeneemt’ in deze exercitie hij of zij nadien vaak aangeeft dat de betrokkenheid en het plezier van medewerkers is vergroot. Werken aan waarde wordt hierdoor een gedeelde en meer gedragen verantwoordelijkheid binnen de onderneming.
Een ‘vervelende’ concurrent? Een overname of samenwerking biedt uitkomst
Ondernemers hebben soms ‘last’ van een ‘vervelende’ concurrent of partij die actief is in een aanpalende markt. Dit belet beide ondernemingen doorgaans daadwerkelijke groei in de markt of in het marktgebied. Bijvoorbeeld: afnemers kunnen concurrerende ondernemingen tegen elkaar uitspelen met margeverlies tot gevolg. Of: een broodnodige materialenleverancier van een onderneming is instabiel of focust zich niet op de levering van de door u benodigde inkoopmaterialen.
Een overname van of actieve strategische samenwerking met deze concurrent of ketenpartner kan uitkomst bieden.
De voordelen van een overname of samenwerking zijn eindeloos (schaalvoordelen, versteviging marktpositie, veiligstellen inkoop- of nieuw afzetkanaal, uitbreiding productportfolio, verminderde margedruk, kennisvergroting, profiteren van meer-merken-beleid, enz.). Het is onze ervaring dat ondernemers de voordelen vaak scherp op het netvlies hebben staan, echter vraagtekens zetten bij de aanpak van het ‘delicate’ traject van het benaderen van een concurrent of ketenpartner:
- Hoe dient de business case te worden vormgegeven?
- Wat is de waarde van de concurrent of ketenpartner?
- Hoe kan de overname worden gefinancierd?
- Is het tactischer om op een vraagprijs te reageren of zelf te bieden?
- Welke stappen komen voorbij in het overnametraject?
- Hoe kan ‘pijn’ van het eventueel mislukken van het overnametraject verkleind worden?
- Wat zijn de gevolgen van het uitwisselen van informatie?
Verkoop of gedeeltelijke verkoop van bedrijf
In het najaar dienen zich veel ondernemers aan die zich oriënteren op of starten met een verkooptraject. Tijdens de zomer hebben zij vaak een beslissing genomen ten aanzien van hun betrokkenheid bij de onderneming.
De redenen voor een verkoop lopen uiteen; van het zich richten op andere of nieuwe zakelijke initiatieven tot aan het veiligstellen van vermogen. Of het simpelweg in zicht komen van de pensioengerechtigde leeftijd.
Ongeacht de reden voor een verkoop blijft een goede voorbereiding belangrijk om een succesvolle exit te realiseren. Belangrijke onderwerpen zijn hierbij:
- Is de onderneming verkooprijp?
- Wat is de waarde van de onderneming?
- Staat de juridisch-fiscale structuur optimaal om vermogensverlies te voorkomen?
- Wie zijn de overnamekandidaten en waar vind ik deze?
- Hoe ziet de business case voor potentiële kopers eruit?
Tegenwoordig wint de gedeeltelijke verkoop, de zogenaamde pre-exit, aan populariteit. Hierbij verkoopt een ondernemer doorgaans een meerderheid van de aandelen in de onderneming aan een investeerder (private equity). Een voorwaarde voor een pre-exit zijn zichtbare groeimogelijkheden voor de onderneming. Deze groeimogelijkheden dienen onderbouwd te worden in een business plan, waarbij de visie van de ondernemer een grote rol speelt (“eerst de vent dan de tent”).
Vandaag de dag zijn er veel investeerders actief op de MKB-markt, allen met een eigen profiel qua (actieve) betrokkenheid bij de investering. Het voordeel voor ondernemers is dat zij een sterke partner aan boord halen, deels cashen en zelf actief kunnen blijven werken aan de verdere groei van de onderneming.
Uitkoop medeaandeelhouder of volgende generatie aan het roer
Na jaren van samen ondernemen kunnen visies op en betrokkenheid bij een onderneming tussen aandeelhouders uiteenlopen. In dit soort gevallen wordt er doorgaans op enig moment het ‘harde’ gesprek gevoerd om zakelijk uiteen te gaan en een uitkoop te onderzoeken.
De wijze van berekening van de koopsom voor over te dragen aandelenbelang staat mogelijk reeds beschreven in de statuten (geschillenregeling) of aandeelhoudersovereenkomst. Indien dit niet het geval is, en aandeelhouders er gezamenlijk op een goede manier uit wil komen, dan is het aan te raden om een objectieve waardering uit te laten voeren. De te nemen processtappen en uitgangspunten van de waardering dienen zorgvuldig overeengekomen te worden.
Dit geldt ook bij een overdracht van aandelen binnen de familie. Als er een nieuwe generatie aan het roer komt, dan zijn er bij de waardebepaling naast deze direct betrokkenen ook indirect betrokkenen. Dit zijn bijvoorbeeld de fiscus en de erfgenamen van de huidige aandeelhouder die niet toe treden als aandeelhouder. Een nauwkeurig doorlopen proces geeft duidelijkheid voor alle betrokkenen en rust binnen de gelederen.
Concluderend kennen bovenstaande trajecten enkele belangrijke aandachtspunten:
- Hoe minimaliseer ik de kans op toekomstig ‘gedonder’?
- Welke stappen zijn nodig in het waarderings- en overdrachtsproces?
- Wie levert de informatie aan voor de waardebepaling?
- Welke uitgangspunten worden er gehanteerd in de waardebepaling?
- Hoe komt u tot overeenstemming over een prognose waarop de waardebepaling is gebaseerd?
- Hoe wordt er omgegaan met de uitkomst van de waardebepaling?
- Is het aan te raden de waarderingsuitkomst te delen binnen de familie?
- Van welke fiscale regelingen kunt u profiteren bij een overdracht?
- Welke financieringsmogelijkheden zijn er om de overdacht te realiseren?
- Wat zijn de voorwaarden om van de fiscale regelingen gebruik te kunnen maken?
- Hoe kijkt de Belastingdienst aan tegen en waardebepaling en overdrachtsproces binnen de familie?
Begin tijdig met de voorbereiding van een verkoop
Ongeacht of de tijd rijp is om over te gaan tot een bedrijfsverkoop of –overdracht, kan met zekerheid worden gesteld dat het te allen tijde voordelig is om een nulmeting (bedrijfsscan of waardering) uit te laten voeren. Het helpt ondernemers zorgvuldig de juiste paden te kiezen binnen het ‘ondernemen’ en blijkt de ideale voorbereiding op een eventuele toekomstige bedrijfsverkoop.
Wilt u meer weten of heeft u vragen naar aanleiding van deze column. Neem dan gerust contact op met onze specialisten.
